Selenyum vücudumuz için gerekli bir mineraldir. Selenyum, insanlarda organizmayı oksidatif hasarlardan koruyan glutatyon peroksidazların, iodotiroin deiyodinazların, tiyoredoksin redüktazın ve selenoprotein P’nin de dahil olduğu pek çok metabolizmada rol oynamaktadır. Glutatyon peroksidaz ve tiyoredoksin redüktaz enzimlerinin yapısında bulunması nedeniyle DNA ve diğer hücresel yapıları oksidatif hasara karşı korur. Oksidatif stresin yaşla arttığı ve yaşlanmanın yetersiz besin alımı, azalmış fiziksel işlev veya ciddi patolojiler nedeniyle selenyum eksikliği ile karakterize olduğu bilinmektedir. Sağlığı korumak, hastalığı önlemek ve yaşlanma sürecini yavaşlatmak için yeterli dozlarda günlük Selenyum alımı gerekmektedir. İnsanlarda selenyumun beslenme kaynaklı fonksiyonlar, selenosistein bulunduran, selenoproteinler ile sağlanır. Günlük diyette Se alımının, tüketilen besin miktarı ve besin maddesindeki Se konsantrasyonlarına bağlı olduğuna dikkat edilmelidir.
Selenyumun Tiroid Hastalıkları ile İlişkisi
Tiroid hormon sisteminin düzenlenmesinde iyot ile birlikte selenyumun da esansiyel rolü olduğu bilinmektedir. Hormon sentezinde görevli iyodotironin deiyodinaz (DIO) enzim sisteminin çalışması, tiroit hormonlarının sentez ve depolanması için selenyum gereklidir. Tiroid hastalarının kan bulgularında TSH, T3 ve T4 oranları normal aralıklarda olsa da tiroid hormonlarının vücutta kullanılabilmesi için bazı minerallere ihtiyaç vardır. Tiroid hormonlarının vücuttaki aktif formu T3 formudur ve karaciğerde T4 hormonundan dönüşümle oluşur. Bu dönüşümde Selenyum ve Çinko rol oynamaktadır. Bağışıklık sistemini tetikleyen Hashimato Tiroidi hastalığında enflamasyon bulgularını azaltmak için Selenyumun antioksidan etkisinden faydalanılmaktadır.
Selenyum ve Kalp Hastalıkları
Enflamasyon, koroner kalp hastalığı için bir risk faktörüdür. Oksidatif hasar kardiyovasküler hastalık (CVD) dahil olmak üzere çeşitli kronik hastalıklarla ilişkilidir. Selenyum yalnızca enflamasyonu azaltmakla kalmaz, aynı zamanda vücutta hücresel hasara yol açan serbest radikallerin ve antioksidanların dengesiz olduğu bir durum olan oksidatif stresi de hafifletebilir.
Selenyum ve Depresyon
Çalışmalar oksidatif stresin depresyona katkıda bulunabileceğini göstermiştir. Glutatyon antioksidan sistemi, duygudurum bozukluklarının patofizyolojisinde yer almaktadır. Selenyumun yeterli alımı, beyin fonksiyonunun korunması için de önemlidir.
Selenyum ve Kanser
Selenyumun kanser oluşumunu başlama ve ilerleme safhalarını baskıladığını ve hedef hücrelerde çoğalma hızını düşürdüğünü gösteren bulgular vardır. Selenyumun antioksidanlarla etkileşimi sayesinde kemoterapötik ajanlarla sinerjistik etkili olduğu ve antineoplastik ilaçların terapötik etkinliğini artırdığı bildirilmiştir.
Selenyum Astım Semptomlarıyla Savaşabilir
Alerjik astım, kronik bir enflamatuar hastalıktır. Selenyumun anti-enflamatuar etkileri, bu mineralin astım semptomlarını azaltmaya yardımcı olabileceği anlamına gelmektedir. Yapılan çalışmalarda, Astımlıların düşük selenyum seviyelerine sahip olduğu bulunmuştur. Selenyum takviyesi ile kronik astıma bağlı olarak ortaya çıkan akciğer semptomlarında azalma gözlemlenmiştir.
Selenyumun Bağışıklık Sistemine Etkisi
Antioksidan vitamin ve mineraller bağışıklık sistemimizin işlevinde görevlidir. Selenyum minerali bağışıklık sistemimizde etkili antioksidan olan Glutatyon Peroksidaz enziminin yapısında bulunur. Selenyum aynı zamanda bağışıklık sistemimizde görev alan hücrelerin aktifleşmesinde rol alır. Bu nedenle Selenyum eksikliğinde vücudumuz toksik etki yaratan maddeleri uzaklaştırmada eksik kalır. Bağışıklık sistemimizi kuvvetlendirmek için diyetle birlikte Selenyum alımı ve mineralin takviye olarak alınması önerilmektedir.
Selenyum Eksikliğinde Hangi Bulgular Görülebilir ?
- Ağızda Metalik Tat
- Kırılgan Tırnaklar
- Diş Çürükleri
- Mide Bulantısı gibi Mide ve Bağırsak Problemleri
- Yorgunluk
- Sinirlilik
- Deride Lezyonlar ve Döküntüler
- Saç Dökülmesi
Selenyum Kaynakları Nelerdir ?
Selenyum (Se) Brezilya Cevizi, kümes hayvanları, balık, tahıl ve yumurtalarda bulunan bir mineraldir.
- 30 gr Brezilya Cevizi 540 mcg,
- 90 gr Ton Balığı 90 mcg,
- 90 gr Halibut Balığı 47 mcg,
- 1 bardak esmer pirinç 19 mcg,
- 1 büyük yumurta 15 mcg Selenyum içerir.
Günlük Ne kadar Selenyum Almalıyız?
14 yaşın üzerindeki yetişkinler için önerilen günlük Selenyum alımı 55 mikrogramdır. Ancak bu sayı hamile kadınlar için 60 mikrograma ve emziren kadınlar için 70 mikrograma kadar çıkmaktadır. Özellikle tiroid hastalıklarında 200 mcg Selenyum takviyesi önerilmektedir. Crohn hastalığı, HIV veya diyaliz gerektiren böbrek hastalıkları gibi hastalıklarda Selenyum emilimi azalabilmektedir. Bu nedenle daha yüksek dozlar almaları gerekebilmektedir.
