SIBO (İnce Bağırsaklarda Aşırı Bakteri Çoğalması) Nedir? Etkili Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
İnce Bağırsaklar besin öğelerinin emiliminin gerçekleştiği ve bağışıklık hücrelerinden oluşan mukozasıyla, sindirimin ve bağışık sisteminin önemli bir parçasıdır. Kalın bağırsağın aksine, ince bağırsakta bakteri konsantrasyonu nadiren 1000 birim/mL'yi aşar. Mide asidi salgısı ve bağırsak hareketliliği, ince bağırsakta bakterilerin aşırı büyümesini engeller. Aşırı bakteri büyümesine karşı bu koruyucu mekanizmalar başarısız olduğunda, ince bağırsakta aşırı bakteri büyümesi (SIBO) ortaya çıkabilir. SIBO, ince bağırsakta fazla bakterinin bağırsak semptomları ürettiği bir durumu ifade eder. İnce bağırsak mukozasında meydana gelen hasar, gıda allerjilerine yol açabilmektedir. Bakterileri besleyen ve büyümelerini hızlandıran karbonhidrat içeriği yüksek besinler diyetten çıkarılarak semptomlar hafifletilebilir.
SIBO Nasıl Teşhis Edilir?
Bir hasta SIBO ile ilgili belirtilerle hastaneye başvurduğunda, karbonhidrat nefes testi pozitif ise veya jejunal aspirat kültüründe 1000 birim/mL'den fazla bakteri tespit edilmiş ise SIBO tanısı konulabilmektedir.
-
Karbonhidrat Nefes Testi : İnvazif olmayan, hızlı ve ucuz bir testtir. Test, bakteriler tarafından karbonhidrat substratı olan laktuloz veya glikoz metabolizmasının hidrojen veya metan üreteceği prensibini kullanır. Bu ürün daha sonra emilecek ve hastanın nefesine geçecektir. 90 dakika içinde hidrojende başlangıca göre milyonda 20 parçadan fazla artış veya milyonda 10 parçadan fazla metan düzeyi SIBO göstergesidir.
-
SIBO teşhisini destekleyen diğer bulgular ise vitamin eksiklikleri ve yetersiz beslenme belirtileridir. SIBO şüphesi olduğunda, etiyolojiyi belirlemede ek testlerden faydalanılabilir. Batın tomografi ve endoskopi ile anatomik ve mukozal anormallikler araştırılabilir. Anormal gastrointestinal motilite, pankreas yetmezliği ve immün yetmezlik bozukluklarının test edilmesi, duruma göre değerlendirilebilir.
SIBO Semptomları
-
Şişkinlik
-
Diyare
-
Kilo Kaybı
-
Eklem Ağrısı
-
Bulantı-Kusma
-
Akne
-
Egzama
-
Astım
Depresyon
SIBO Komplikasyonları
-
Anemi : Bakteriler çoğalmak için, demir ve B12 gibi besin öğelerini tüketerek anemiye sebep olabilmektedir.
-
Vitamin Eksikliği : SIBO, vitamin eksikliklerine neden olur. B12 vitamini eksikliği, kobalamin bağlanma bölgelerinde ileal mukozal hasardan kaynaklanır. B1 ve B3 vitamini eksiklikleri, aşırı bakteriyel kullanım nedeniyle ortaya çıkar.
-
Malnütrisyon
-
Yağ Malabsorbsiyonu : Bakteriler, safra asitleri üretimini etkileyerek yağ emilimini azaltıp, A,D,E ve K gibi yağda eriyen vitaminlerin emilimi etkileyebilirler.
-
Osteoporoz
-
İntestinal Mukoza Bütünlüğünün Bozulması
SIBO ve IBS (Irritable Bağırsak Sendromu) İlişkisi
IBS; şişkinlik, karın ağrısı, ishal ve kabızlık gibi semptomları içeren bir bağırsak hastalığıdır. Yapılan çalışmalar da IBS hastalarının üçte birinden fazlasında SIBO testi pozitif çıkmıştır. IBS hastalarında sağlıklı bireylere göre SIBO görülme olasılığının 5 kat daha yüksek olduğu belirlenmiştir. SIBO, IBS belirtilerinin bir nedenidir ancak IBS için tek sebep değildir.
SIBO ile İlişkili Hastalıklar
Araştırmalar SIBO'nun ; hipotiroidi, koroner arter hastalığı, diyabet, kronik böbrek hastalığı, kronik pankreatit ve parkinson hastalığı ile ilişkili olduğunu göstermektedir. SIBO tedavisi ;
SIBO Nasıl Tedavi Edilir?
SIBO tedavisinde uzun vadeli başarı, bağırsak disbiyozunu ele alarak sindirimi iyileştiren kombine bir tedavi ile mümkündür. Tedaviye; diyet, doğru probiyotikler, antibiyotikler, vitamin ve mineral takviyeleri dahil edilmelidir. Diyet, karbonhidrat içeriği yüksek besinleri elimine eden FODMAP Diyeti ve Spesifik Karbonhidrat Diyeti (SCD) örüntüsüne uygun olan eliminasyon diyeti olmalıdır.
SIBO Diyeti
Yapılan çalışmalarda Bakterileri besleyen karbonhidratları kısıtlayan diyetlerin SIBO ve IBS semptomlarını iyileştirdiği gösterilmiştir. Bunlar düşük FODMAP diyetleri olarak bilinmektedir.
Yüksek FODMAP içeren besin örnekleri :
-
Mercimek ve Fasulye
-
Buğday ve çavdar
-
Agave şurubu, ksilitol, sorbitol ve yüksek fruktozlu mısır şurubu dahil olmak üzere doğal ve yapay tatlandırıcılar
-
Peynir veya dondurma gibi süt ürünleri
-
Soğan, sarımsak, enginar, lahana ve karnabahar gibi bazı sebzeler
-
Elma, armut ve sert çekirdekli meyveler (şeftali, erik, kayısı)
-
Kuru meyveler ve meyve suları
Düşük FODMAP içeren besin örnekleri :
-
Et, kümes hayvanları, balık, deniz ürünleri ve yumurta
-
Pirinç, yulaf, mısır unu, kinoa
-
Yeşil fasulye, kabak, domates, marul ve salatalık dahil birçok sebze türü
-
Patates, tatlı patates, havuç gibi nişastalı sebzeler
-
Yaban mersini, çilek, üzüm, kavun ve portakal gibi birçok meyve türü
-
Laktozsuz süt ürünleri
SIBO Diyeti, işlenmiş ürünlerin olmadığı elimine edilmiş besinler dışında takviye vitaminleri de içeren bütünsel bir diyettir. Bağırsaktaki emilim yetersizliklerinden dolayı A,D,E,K, B12 vitaminleri ve Demir emiliğimi yetersizliği görülebilir. Bu nedenle SIBO hastalarına vitamin mineral takviyeleri önerilmektedir. Bağısak inflamasyonu söz konusu olduğundan, antiinflamatuar özellikleteki omega-3 yağ asitleri diyete mutlaka eklenmelidir.
