İshal Nedir ve Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
İshal (Diyare) Nedir?
Bir diğer adıyla diyare, aşırı ve normalden fazla sık, sulu ve gevşek olan dışkılama durumudur. Bunun sebebi ise bağırsaklarda serbest halde fazla sıvı dolaşımı olması veya kalın bağırsakta bulunan sıvının yeterli emilmemesi sonucunda olmaktadır.
Sindirim sistemi birçok aşamadan oluşmaktadır. Yemekler kalın bağırsağa gelmeden önce sindirilip sıvı bir forma gelmektedir. Kalın bağırsağın görevi ise sıvı halde olan atık formunu emer daha sonra çok katı olmayan forma dönüştürür. Bu aşamada kalın bağırsakta herhangi bir sorun varsa bu görevi yerine getiremez ve sıvı formda dışkılama gerçekleşir.
İshalin (Diyarenin) Oluşmasındaki Risk Faktörleri?
Tüketilen besinlerin uygun koşullara göre hazırlanmaması veya saklanmaması durumunda oluşan kontaminasyon sonucunda ishal oluşumu gözlenir. Aynı şekilde temiz ve hijyenik olmayan su tüketimi, bu su ile yıkanan meyve ve sebzelerden gelen bakterilerin vücuda alınması sonucunda ishal durumu oluşur. Bunların yanı sıra bireysel olarak kinin bağışıklık sistemi de etkilidir.
İshal (Diyare) Neden Olur?
Sindirim sisteminin bozukluklarından dolayı su emiliminin azalması veya fazla su salınımı ile oluşur. Bunların yanı sıra laktoz intoleransı diyare oluşumunu tetikler. Laktoz intoleransı olan bireylerde şişkinlik, gaz problemleri ve sulu dışkılama problemleri oluşur.
Virüs veya bakterilerin vücuda alınması ile bulaşıcı hastalıklar, enfeksiyonlar bağırsaklara zarar verir. Bu zarar sonucunda su emilimi olumsuz yönde etkilenir.
İshal semptomlarına göre 4 farklı grupta incelenir. Bu gruplar; Akut, kronik, enfeksiyona bağlı veya enfeksiyondan bağımsız ishaldir.
İshal; bağırsak enfeksiyonları, gıda zehirlenmesi, bebeklerde diş çıkarma döneminde, çok fazla meyve suyu tüketimi, uzun süreli antibiyotik kullanımı ve solunum yolu enfeksiyonlarından dolayı oluşabilir.
Akut İshal (Diyare) Belirtileri Nedir?
- Gevşek ve sıvı dışkılama
- Mide bulantısı ve kusma
- Ateş
- Dehidrasyon (su kaybı)
- Halsizlik
- Dışkıda kan
- Kontrolsüz dışkılama
Sıvı Kaybı (Dehidrasyon) Nedir?
İshal ile birlikte meydana gelen ve önemli bir belirti olan dehidrasyon hayati önem taşır. Müdahale edilmediği durumda ciddi sorunları beraberinde getirir. Çarpıntı, baş ağrısı, halsizlik, ağız etrafında kuruluk, koordinasyon bozukluğu, susuzluk hissi ve idrarda azalma dehidrasyon belirtileridir.
İshal (Diyare) En çok Ne Zaman olur?
İshalin genellikle bir zamanı yoktur. Ancak, yaz mevsiminde daha çok dikkat edilmelidir. Bunun sebebi yiyeceklerin daha hızlı bir sürede bozulması, beslenme alışkanlıklarının değişmesiyle ve plajların yeteri kadar hijyenik olmamasından dolayıdır.
İshalin (Diyarenin) Su Gibi Olmasının Nedeni Nedir?
Su gibi olan ishal genellikle vücuda alınan bakteriler ve virüslerin neden olduğu enfeksiyon sonucunda oluşur. Aynı zamanda uzun süreli antibiyotik kullanımı da etkilidir. Seyahat edildiği zaman vücuda daha önce alınmayan mikroorganizmaların alınması sonucunda su gibi ishal oluşur.
İshalin (Diyarenin) Süresi Ne Kadardır?
Genellikle birkaç gün sürer. Ancak 2 haftadan uzun süren ishal kronik ishale döner ve bu noktada doktor takibi şart olur.
Kronik İshal (Kronik Diyare) Belirtileri nedir?
- Bulantı
- Karın ağrısı
- Şişkinlik
Kronik İshal (Kronik Diyare) Nedenleri Nelerdir?
Ülseratif kolit ve Chorn hastalığı gibi bağırsak hastalıkları kronik ishali tetikler. Bakteriler ve virüsler ile oluşan enfeksiyonlar kronik ishale neden olur.
Uzun süren pankreas iltihabı (kronik pankreatit) sindirim enzimlerinin salgılanmasını engeller ve sindirim sistemi fonksiyonlarında bozukluk oluşur. Bunun sonucunda besinler emilmeden dışkılanır.
İshal (Diyare) Tedavisi Nasıldır?
İshal ilk olarak evde yapılan müdahaleler ile tedavi edilir. Evde hem kendimiz hazırlayabileceğimiz sıvılar hem de eczaneden alınabilecek sıvılar vardır. Evde kolayca 1 litre kaynatılmış suya 2 çorba kaşığı toz şeker ve 1 çay kaşığı tuz ekleyerek kolayca ORS hazırlayabilirsiniz. Bu sayede dehidrasyon sonucu kaybedilen sıvı ve elektrolitler yerine konulur.
Birkaç gün boyunca ishal geçmezse mutlaka doktora başvurulmalıdır.
İshale (Diyareye) İyi Gelen Besinler?
- Muz, elma püresi ve pirinç gibi nişastalı ve düşük lifli gıdalar.
- Haşlanmış patates.
- Pişmiş havuç
- Et suyu ile yapılan çorbalar.
- Yoğurt
- Balık
- Yağsız et
- Yumurta
- Tuzlu kraker
- Bol su – sıvı tüketimi
